निरन्जन कुमार साह

महोत्तरी , चैत्र ६ गते

महोत्तरी जिल्लाको टुटेश्वरनाथ साझेदारी वन उपभोक्ता समूहले बुधबार वन संरक्षण तथा डढेलो नियन्त्रण सम्बन्धी जनचेतनामूलक कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ। यस कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि अजय कुमार मिश्र र समूहका अध्यक्ष विनय कुमार झा लगायत अन्य सदस्य र जनसमुदायको सक्रिय सहभागिता रहेको थियो।

कार्यक्रमको अवसरमा, समूहका अध्यक्ष विनय कुमार झाले वन डढेलो नियन्त्रण को महत्त्वपूर्ण विषयमा कुरा गर्दै भने, "वन डढेलोले वर्षेनी ठूलो क्षति पुर्याउने गर्दछ। यसले केवल वनस्पति र वन्यजन्तुहरूको नष्ट मात्रै गर्दैन, यसले माटोको गुणस्तर, जलवायु प्रणाली र स्थानीय समुदायको जीवनस्तरमा पनि गम्भीर असर पुर्याउँछ।" अध्यक्षले यस समस्याको समाधानका लागि समुदायको सक्रिय भागीदारीको आवश्यकता रहेको भन्दै डढेलो नियन्त्रणका उपायहरूमा ध्यान दिनुपर्ने कुरामा जोड दिए। उनले थप भने, "समुदायलाई वन डढेलोका कारणहरू र यसको दीर्घकालीन प्रभावका बारेमा बुझाउनु महत्त्वपूर्ण छ, र यसको रोकथामका लागि स्थानीय तहमा जनचेतना फैलाउनु पर्छ।"

अजय कुमार मिश्र, प्रमुख अतिथि, ले पनि वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका बारेमा विचार व्यक्त गर्दै भने, "वन डढेलोको समस्या केवल वन्यजन्तु र वनस्पतिको मात्र होइन, यसले समग्र पारिस्थितिकी तंत्रलाई प्रभावित पार्छ। यसका लागि समग्र समाज र सरकारको सहकार्य आवश्यक छ।" कार्यक्रममा, वन संरक्षणका लागि वृक्षारोपण र पर्यावरणीय शिक्षा र डढेलो नियन्त्रणका उपायहरूमा समुदायलाई थप सचेत र जिम्मेवार बनाउनका लागि विभिन्न गतिविधिहरू गरिएको थियो।

कार्यक्रमको मुख्य उद्देश्य भनेको स्थानीय समुदायलाई वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका महत्त्वपूर्ण पक्षहरूमा अवगत गराउनु र त्यसका लागि एकजुट भएर काम गर्न प्रेरित गर्नु हो।यो कार्यक्रमले समुदायको सशक्तिकरण गर्न र वन संरक्षणमा सक्रिय सहभागी बनाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने अपेक्षा गरिएको छ।कार्यक्रमको क्रममा विभिन्न जनचेतनामूलक गतिविधिहरू पनि सञ्चालन गरिएको थियो जसले स्थानीय जनतालाई वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका उपायहरूको बारेमा थप जानकारी दिन मद्दत पुर्यायो।कार्यक्रमको एक महत्वपूर्ण हिस्सा वृक्षारोपण अभियान थियो, जसमा सहभागी जनसमूहले विभिन्न स्थानमा नयाँ वृक्ष रोपेका थिए। यस अभियानले वन क्षेत्रको पुनर्निर्माण र डढेलोको प्रभावलाई कम गर्न मद्दत पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।जनचेतना फैलाउनका लागि पोस्टर, ब्यानर, र फ्लायर्सको वितरण गरिएको थियो जसमा डढेलोको कारण र त्यसका नियन्त्रणका उपायहरू उल्लेख गरिएको थियो। साथै, स्थानीय रेडियो र मिडियामा पनि सूचना प्रसार गरिएको थियो ताकि अझ बढी जनतालाई चेतना दिइयो।कार्यक्रमका क्रममा, स्थानीय बासिन्दाहरूसँग संवाद र छलफल गर्दै उनीहरूको सुझाव र प्रतिक्रिया पनि सुन्ने अवसर प्राप्त भएको थियो। यसले समुदायको सक्रिय भागीदारीलाई थप प्रोत्साहित गरेको छ।

स्थानीय किसान र वन उपभोक्तासम्म डढेलो नियन्त्रणका बारेमा सैद्धान्तिक र व्यवहारिक प्रशिक्षण दिइयो। यसले, उनीहरूलाई डढेलो रोकथामका लागि आवश्यक रणनीतिहरू र वनमा आगो नलगाउने तरीकाहरूको बारेमा महत्वपूर्ण जानकारी प्रदान गरेको छ।प्रमुख अतिथि अजय कुमार मिश्र र अन्य स्थानीय नेताहरूले यस अभियानको महत्त्वलाई जोड दिदैं स्थानीय निकाय र सरकारी निकायहरूको सहकार्यको आवश्यकता औंल्याए। उनीहरूले वन र प्राकृतिक स्रोतहरूको संरक्षणका लागि समन्वय र सहकार्यको महत्त्व व्यक्त गरे।

अध्यक्ष विनय कुमार झाले, "हामीले यहाँका सबै समुदायलाई यो बुझाउन आवश्यक छ कि वन र यसको संसाधनहरूको साँचो उपयोग र संरक्षणले हाम्रो भविष्यको सुरक्षालाई सुनिश्चित गर्न सक्छ। यसका लागि सबैले एकजुट भएर काम गर्नुपर्छ," भने।कार्यक्रमको अन्त्यमा, स्थानीय बासिन्दाहरूलाई वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका लागि पहल गर्ने वचन लिइयो र समाजको दिगो विकासका लागि यस अभियानलाई निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता जनाइयो।

यस प्रकार, महोत्तरी जिल्लाको टुटेश्वरनाथ साझेदारी वन उपभोक्ता समूहको यो जनचेतनामूलक कार्यक्रमले स्थानीय समुदायलाई वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणमा सकारात्मक भूमिका खेल्न प्रेरित गरेको छ, जसले दीर्घकालीन रूपमा वन र पर्यावरण संरक्षणमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।कार्यक्रमले वृद्ध नागरिक र युवाहरूसँगको प्रत्यक्ष संवादका अवसरहरू पनि सिर्जना गरेको थियो। वृद्ध नागरिकहरूले आफ्नो अनुभव र ज्ञान साझा गर्दै वन र जंगलको संरक्षणमा समुदायको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको बताएका थिए। युवा वर्गलाई सचेत गराउन र उनीहरूलाई पर्यावरणीय समस्यामा संलग्न गराउनका लागि स्कूलका विद्यार्थीहरूलाई विशेष ध्यानमा राखिएको थियो। यसले आगामी पुस्तालाई वातावरणीय संरक्षणको महत्त्व बुझाउन मद्दत पुर्याउनेछ।

कार्यक्रमले गाउँका प्रत्येक व्यक्ति, समूह र संगठनलाई एकजुट गर्ने काम गरेको छ। गाउँका विभिन्न सामुदायिक संस्थाहरू, महिला समूहहरू र युवा संघ को सहकार्यले कार्यक्रमको प्रभाव र प्रभावकारिता थप बढाएको छ। यस प्रकारको एकता र सहभागिता वातावरणीय संरक्षणका कार्यहरूमा ठूलो भूमिका खेल्छ।डढेलोका कारण मुख्य रूपमा प्रभावित हुने संवेदनशील क्षेत्रहरूमा विशेष ध्यान दिइएको थियो। स्थानीय जलाशय, नदी किनारा र कृषि भूमि जस्ता संवेदनशील क्षेत्रहरूमा डढेलोको प्रभाव न्यून पार्नका लागि विशिष्ट उपायहरू र संरक्षणका रणनीतिहरू अपनाइएको छ। यी क्षेत्रहरूमा स्थानीय समुदायको निगरानी र प्राकृतिक स्रोतहरूको दिगो प्रबन्धनको आवश्यकता उल्लेख गरिएको थियो।

डढेलोको निगरानी र नियन्त्रणमा टेक्नोलोजीको उपयोगका बारेमा जानकारी दिइएको थियो। विशेषगरी ड्रोनको प्रयोग र स्मार्टफोन एप्स द्वारा वन क्षेत्रहरूको निगरानी र डढेलोको स्थितिको अनुमान गर्नु भनेको एक प्रभावकारी उपाय भएको कुरा पनि उल्लेख गरिएको थियो।वन संरक्षणका लागि दिगो उपायहरूको प्रयोगमा स्थानीय स्रोत र संसाधनहरूको उचित उपयोगको महत्त्वलाई जोड दिइयो। स्थानीय स्तरमा बनाइएका गहिरो खाडलहरू र आगो नियन्त्रण यन्त्रहरू को उपयोग गरेर डढेलोलाई नियन्त्रण गर्नका लागि सहज तरिका अपनाइएका छन्। यसले वन संरक्षणमा स्थानीय समुदायलाई सशक्त बनाउने र आफ्नो जीवनस्तरलाई सुधार्ने काम पनि गरेको छ।

आगामी वर्षमा वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका लागि दीर्घकालिक योजना बनाउने कार्यशाला पनि आयोजना गरिने कुरा भनिएको छ। यसमा विभिन्न संघ-संस्थाहरू, सरकारी निकाय र स्थानीय समुदायको सक्रिय भागीदारीका साथ वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणका उपायहरूमा निरन्तरता ल्याउने योजना बनाउने कुरा प्रस्ताव गरिएको छ।कार्यक्रमको अन्त्यमा, समुदायलाई कार्यक्रमको मूल्यांकन र समीक्षा प्रक्रियामा पनि सहभागी गराउने निर्णय गरिएको थियो। यसले आगामी कार्यक्रमहरूको प्रभावकारिता र सुधारका लागि आवश्यक सुधारात्मक कदमहरू उठाउन मद्दत पुर्याउनेछ।

कार्यक्रमको समापन समारोहमा अध्यक्ष विनय कुमार झा ले वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणमा अब सबैको मिलिजुली प्रयास र समर्पणको आवश्यकता औंल्याए। उनले भने, "हामी सबैको साझा जिम्मेवारी हो, वन र यसको स्रोतहरूको संरक्षण गर्न। यसलाई दिगो बनाउनका लागि हाम्रो निरन्तर प्रयास र समर्पण अति महत्त्वपूर्ण छ।"अतिथिहरू र सहभागी समुदायका सदस्यहरूले वन संरक्षण र डढेलो नियन्त्रणको महत्त्वपूर्ण प्रयासमा एकजुट भएर काम गर्ने प्रतिबद्धता जनाए। यस कार्यक्रमले स्थानीय समुदायमा वन र पर्यावरण संरक्षणको प्रतीकको रूपमा एक बलियो सन्देश दिएको छ, जसले दीर्घकालीन रूपमा वातावरणीय संकटहरूको समाधानमा योगदान पुर्याउने विश्वास गरिएको छ।